آمریکا می‌خواست خروج اشرف غنی را مدیریت کند، نشد!

به گزارش مجله خبری نگار، شبکه خبری سی. بی. اس در گزارشی نوشت: اشرف غنی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان در جریان دیدارش با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در کاخ سفید و درست هفت هفته مانده به تصرف کابل توسط نیرو‌های طالبان با ویلیام برنز، مدیر سیا دیدار کرد تا با وی درباره آینده دولتش و کشور افغانستان گفتگو داشته باشد. دو منبع آشنا به دیدار ۲۴ ژوئن تایید کردند که دو طرف در مقر سیا در لانگلی، ویرجینیا دیدار کردند و به بررسی روند قریب‌الوقوع انتقال قدرت در افغانستان پرداختند که باید همزمان با خروج نیرو‌های آمریکایی از این کشور صورت می‌گرفت.

تعداد کمی در اتاق جلسه که می‌بایست نتیجه‌ای در پی می‌داشت، حضور داشتند. دو منبع مطلع درباره این نشست این گفتگو را "بسیار سیاست محور" دانستند، چون آمریکا تلاش کرد تا به غنی بیاموزد که چطور گام‌ها و اقداماتی را باید انجام دهد که روند انتقال را به دست بگیرد و مدیریت کند. این نقشی بود که ویلیام برنز در طول چند دهه تجربه دیپلماتیکش به عنوان معاون وزیر امور خارجه و یک سفیر با تجربه به آن دست یافته بود.

اما سیا از اظهارنظر در این باره امتناع کرده است.

برنز قصد داشت در بهار در اولین سفر خود به خارج از آمریکا به عنوان مدیر سیا به افغانستان برود؛ سفری که از سوی این آژانس محرمانه ماند. ملاقات با رئیس جمهور غنی و تیم امنیت ملی او در دستور کار برنز در سفر ماه آوریل بود و همچنین بحث در مورد ماموریت گسترده‌تر خروج افغان‌هایی که در دهه‌های گذشته با این آژانس اطلاعاتی کار کرده بودند، مدنظر قرار داشت. نگرانی‌ها در مورد پیشرفت‌های طالبان در میدان نبرد و توانایی دولت افغانستان در جلوگیری از آن‌ها پس از خروج آمریکا افزایش یافته بود. مدیر آژانس سیا در نامه‌ای به افسران سابق سیا در اوایل اوت به "پیشرفت‌های مشکل‌ساز از سوی طالبان" اشاره کرده و شرح داده بود که قرار دادن اولین سفر خارجی‌اش به افغانستان به منظور نشان دادن دیدگاهش مبنی بر اهمیت این کشور برای ماموریت ضد تروریسم این سازمان بوده است.

غنی و مشاورانش برای چندین ماه نگران بودند. از زمان توافق دوحه بین طالبان و ایالات متحده در سال ۲۰۲۰، روحیه در دولت و ارتش افغانستان رو به وخامت رفته بود. دولت افغانستان در این توافق شرکت نکرد، اما این توافق شامل آزادی ۵۰۰۰ زندانی طالبان از بازداشت افغان‌ها و اعلام تمایل آمریکا برای خروج نیروهایش از افغانستان می‌شد. این توافق یک تاثیر تخریبی روحیه در میان نیرو‌های افغان و بعدا عقب‌نشینی و فرار این نیرو‌ها داشت، همانطور که لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا چهارشنبه گذشته درباره آن سخن گفت.

روحیه افغان‌ها یک ضربه دیگر هم خورد و آن وقتی بود که دولت بایدن تنها چند ساعت مانده پیش از اعلام تصمیمش در اواسط آوریل سال جاری میلادی برای خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان، تیم غنی را مطلع کرد. این سیاست یک تغییر از رویکرد بایدن است که در زمان کارزار انتخاباتی ۲۰۲۰ مطرح کرده و گفته بود به صورت علنی در حال بررسی حفظ تعدادی از نیرو‌ها در افغانستان برای مقابله با تروریسم است. دولت غنی هم دلخوش به ادامه حمایت نظامی آمریکا بود. یکی از منابع مطلع از تفکرات غنی توضیح می‌دهد که رئیس جمهوری پیشین افغانستان احساس می‌کرد که دولت آمریکا او را به طالبان و نیرو‌های مداخله‌گر پاکستان می‌دهد.

به گفته یکی از مقام‌های ارشد سابق کاخ سفید، به تازگی ژنرال کنت مک‌کنزی ریاست فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) شهادت داد که به دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق و بایدن، رئیس جمهوری کنونی آمریکا پیشنهاد کرده بود که ۲۵۰۰ سرباز را در افغانستان باقی بگذارند تا از فروپاشی و سقوط دولت و ارتش این کشور جلوگیری شود. این آمار حداقل تعداد سربازانی بود که دولت ترامپ برای باقی ماندن آن‌ها در افغانستان به منظور حفاظت از سفارت آمریکا و حضور سیا در کابل با آن موافقت کرده بود.

مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز که همین اواخر شهادت داد گفته بود که با باقی ماندن برخی از نیرو‌های آمریکایی در افغانستان موافق است. اما بایدن در مصاحبه اوت خود با شبکه خبری ای. بی. سی نیوز این مساله را رد کرد که ژنرال میلی چنین توصیه‌ای مطرح کرده باشد.

در این میان، ارتش آمریکا از غنی و نقش او در کاهش قدرت و قوای ارتش تعلیم دیده افغان توسط آمریکا شکایت داشت. همانطور که لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا بعدا در شهادتش اعلام کرد، غنی تغییرات دوره‌ای و دائمی را در رهبری نیرو‌های افغان و در حالی انجام داد که آن‌ها تلاش می‌کردند تا پیشروی‌های طالبان را در صحنه نبرد متوقف کنند. نیرو‌های طالبان در حالی پیشرفت‌هایی را در صحنه نبرد به دست آوردند که مذاکره‌کنندگانشان در گفتگو‌های متوقف شده دوحه و با هدف تشکیل یک دولت جدید که طالبان در آن نقش کلیدی داشته باشد، حضور می‌یافتند.

این پیامی واضح بود که طالبان به هر حال به شکلی بار دیگر در افغانستان به قدرت می‌رسد و برای چندین ماه، دولت بایدن از اینکه دولت اشرف غنی این واقعیت را نپذیرفته بود و نتوانست توافق صلح خود را با طالبان انجام دهد، ناامید شده بود.

در این میان، زلمای خلیلزاد نماینده ویژه ایالات متحده در افغانستان بیشترین تجربه را در زمینه بازیگران سیاسی در افغانستان داشته است. روابط او با غنی مدت‌ها دچار تنش بود و این تنش پس از توافق صلح طالبان با ترامپ بیشتر هم شد. این توافق موجب تا اشرف غنی بدون حمایت مقام‌های آمریکایی معتمد برای هدایت او به سمت هر نوع فرایند دیپلماتیکی باقی بماند، یا اینکه دست‌کم او به کسی اعتماد نداشت.

در آوریل، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا نخستین و آخرین سفرش با کابل را انجام داد. غنی با وی هم روابط نزدیکی نداشت و تلاش قبلی بلینکن برای فشار وارد کردن به سازمان ملل برای کمک به تشکیل دولت جدید افغانستان هم که شامل طالبان شود، اصلا به جایی نرسید. بلینکن در بازدید ژوئن غنی از کاخ سفید شرکت نداشت، چون در آن زمان به اروپا رفته بود.

مایکل مورل، معاون سابق سیا گفت: وقتی رئیس جمهوری در آوریل چنین تصمیمی گرفت، زمانی بود که طالبان می‌دانست دارد پیروز می‌شود و در زمانی اتفاق افتاد که دولت افغانستان مطلع بود که می‌بازد؛ و اگر به آنچه بلافاصله پس از آن اعلام شد نگاه کنید، متوجه می‌شوید طالبان تعداد زیادی از مراکز ولایت‌ها را گرفته بود.

مورل روز پنجشنبه در یک مراسم مجازی در دانشگاه جورج تاون گفت: پس از اعلام این خبر، شمار سربازانی که از نیروی امنیتی افغانستان خارج شدند، به شدت افزایش یافت. آن‌ها یا به خانه رفتند یا به طالبان روی آوردند. برای هیچکسی جای تعجب نبود که رهبران ارشد دولت افغانستان درباره حفظ جان خودشان شروع به فکر کردن، کنند.

مشخص نیست سیا و دولت بایدن چه زمانی از فرار اشرف غنی از کاخ ریاست جمهوری افغانستان وقتی که طالبان به کابل رسید، با خبر شدند. بلینکن بار‌ها در مصاحبه‌هایش گفته بود که او شخصا از این مساله آگاه نبوده و اشرف غنی هم به او وقتی که در ۱۴ اوت با هم صحبت کردند، درباره قصد و نیتش چیزی نگفته بود. این گفتگو درست چند ساعت پیش از تصرف کابل به دست طالبان در ۱۵ اوت صورت گرفت.

غنی و ده‌ها تن از مشاوران و معاون‌هایش نخست به ازبکستان رفته و سپس در امارات ساکن شده‌اند.

یک هفته پس از آنکه برنز بار دیگر به کابل رفت، این بار با ملا برادر، رهبر دوفاکتوی طالبان دیدار کرد تا از او برای خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان زمان بیشتری بگیرد، اما این درخواست، رد شد.